Het aantal kinderen met een taal- en/of leesachterstand groeit! Volgens de onderwijsinspectie en het CBS heeft ongeveer 20% van de kinderen op de basisschool hier moeite mee. Het gebeurt dan ook steeds vaker dat brugklassers niet op niveau presteren en bijles nodig hebben (sectororganisatie VO raad). Het schijnt hierbij vooral om het lezen te gaan. Er zijn talloze constateringen geweest, maar hoe komt het?
Wat is lezen?
Als je als volwassenen leest, gaat het lezen automatisch. Het is een geautomatiseerde vaardigheid die je ooit hebt geleerd en niet meer verleerd. Daardoor kan het moeilijk zijn om te begrijpen waarom lezen soms problemen kan veroorzaken. Lezen wordt omschreven als 'geschreven tekst interpreteren', of 'met je ogen tekst bekijken en die in je gedachten opnemen'. Klinkt simpel toch? Fout! Lezen is een zeer complexe vaardigheid, waar er flink wat mis kan gaan. Dat het in feite zo vaak goed gaat is best een wonder!
Het is dan ook niet zo vreemd dat dit wonder niet bij iedereen zonder slag of stoot ontwikkelt. Er kunnen allerlei oorzaken en problemen zijn waarom er leesproblemen zijn, maar dit wordt vaak niet goed genoeg onderzocht.
Onze aanpak gaat terug naar de basis. Er is focus voor elke mogelijke oorzaak en er wordt dus een passende oplossing geformuleerd. Op deze manier helpen we het kind een stevig fundament te bouwen, zodat het met zelfvertrouwen en plezier kan gaan lezen. Ik hanteer geen standaard aanpak, en dat is de standaard!
Om een beeld te schetsen van de aanpak staan hieronder een aantal aspecten beschreven die van invloed kunnen zijn op het presteren van het kind.
LEESBEGELEIDING
CONCENTRATIE
Concentratie
Ik heb het zo vaak meegemaakt. Een kind dat absoluut de wil heeft om te lezen, maar geen idee heeft hoe hier zich moet concentreren. En wat is dat eigenlijk? Is dit niet een vreselijk abstract begrip voor kinderen? Ikzelf had vroeger vreselijk veel moeite met 'concentreren', omdat ik er een vreselijk negatieve lading aan had gegeven.
Maar wat is concentratie dan eigenlijk? Het wordt gedefinieerd als 'je op één punt richten', of 'je aandacht richten'. Dat klinkt al een stuk minder beladen. Jonge kinderen kunnen en begrijpen dit niet altijd van nature. Dit moeten ze leren en ervaren, om überhaupt aan lezen te beginnen.
KIJKEN
Kijken
Het is belangrijk dat de ogen goed kunnen samenwerken en scherpstellen. Als een kind hier moeite mee heeft, of bijvoorbeeld dubbel ziet, is het lastig (al dan niet onmogelijk) om betekenis te geven aan de vorm en steeds te herkennen.
Er zijn talloze 'problemen' die zich kunnen voordoen bij het kijken en daarmee het interpreteren van info. Je kunt je vast voorstellen, dat het lastig is om je te concentreren als er een heel onrustig beeld bij de ogen binnenkomt.
VORMEN EN GELUIDEN HERKENNEN
Vormen en geluiden herkennen
Daarnaast is het belangrijk dat je de vorm koppelt aan dezelfde klank. Voor sommige kinderen is het moeilijk om dit voor elkaar te krijgen. Je moet namelijk zowel vormen, als geluiden (die soms net even anders klinken in verschillende woordjes) kunnen onthouden.
Sommige kinderen hebben bepaalde stappen in hun ontwikkeling nog niet doorlopen. Hierdoor zijn de neurologische paden die verantwoordelijk zijn voor het koppelen van tekens aan klanken niet altijd even sterk aangelegd. Het is dan bijna, alsof ze ieder woordje dat ze lezen, opnieuw moet worden ontcijferd.
WOORDBEELDEN INSLIJPEN
Woordbeelden inslijpen
Ook het herkennen en opnoemen van de woordpatronen op een vlotte wijze is erg belangrijk. Er dient als het ware een soort woordbeeld opgeslagen te zijn in de hersenen dat snel kan worden opgeroepen. Als dit niet het geval is, zal het kind andere strategieën gebruiken om te leren lezen. Het spellen en raden kan zich dan voordoen. Het kind moet hierbij steeds opnieuw bedenken welke klanken bij welke tekens (vormen) horen.
Naast het feit dat lezen niet vlot zal verlopen, zal het lastig zijn voor het kind om te begrijpen wat het leest.
ZELFVERTROUWEN
Zelfvertrouwen
Zelfvertrouwen is zo ontzettend belangrijk. Voelt jouw kind zich veilig om te leren lezen? Hoe vaak heeft het kind het gevoel gehad dat het gefaald heeft? Hoeveel spanning komt er kijken als het kind begint aan het lezen? Is lezen eigenlijk nog wel leuk? Dit zijn allemaal factoren die het kind op een negatieve manier kunnen beïnvloeden, en het lezen dus nog lastiger maken!